Özet: Karaciğer rejenerasyonu, pek çok büyüme faktörü ve sitokinin görev aldığı karmaşık bir süreçtir. Bu süreçte TNF-alfa ve IL-6 karaciğer rejenerasyonunu başlatıcı rol oynarken, HGF hepatositlerin hücre siklusuna girmesini sağlayan bir büyüme faktörü olarak görev alır. Heparin, bilinen antitrombotik etkinliğinin yanı sıra in vivo ortamlarda kompleman sistemi ve bazı proenflamatuvar sitokinlerin salimim üzerine inhibitor etkileri olduğu bilinen bir polipeptittir. Bu etkileri dışında heparinin, HGF'nin ekstraselüler matrikse bağlanmasını azaltmak suretiyle, HGF'nin serum düzeyini artırıp karaciğer rejenerasyonunu hızlandırdığı da öne sürülmektedir. Ancak literatürde heparinin karaciğer rejenerasyonu üzerine olan etkilerinde, sitokinler ve kompleman sisteminde neden olduğu değişikliklerin rolü olup olmadığına dair yeterli veri bulunmamaktadır. Bu çalışmada heparinin, karaciğer rejenerasyonu üzerine olan etkileri ve bu süreçte heparinin antienflamatuvar Özelliğinin rolünün araştırılması amaçlandı. Çalışmada ağırlıkları 180-250 gram arasında değişen 32 adet Wistar Albino türü erkek rat kullanıldı. Ratlar uygulanan işlemlere göre 4 gruba ayrıldı: Grup l: Parsiyel hepatektomi yapılan ve 1000 IU/kg heparin uygulanan grup, Grup 2: Sham operasyon yapılan ve 1000 IU/kg heparin uygulanan grup, 3. Grup: Parsiyel hepatektomi yapılan ve heparin verilmeyen grup, 4. Grup: Kontrol grubu, yani sadece sham operasyon uygulanan grup. Cerrahi girişim öncesi, tüm ratlardan anestezi altında sol ventrikülden CH50 aktivitesi için kan örneği alındı. Belirlenen cerrahi işlemler uygulandıktan 5 gün sonra, yine anestezi altında total hepatektomi ve servikal dislokasyon öncesi CH50 aktivitesi, TNF-alfa ve IL-6 serum düzeyleri için vena kava inferiordan kan alındı. Karaciğer rejenerasyonu Becker İndeksi ve histokimyasal olarak PCNA indeksi ile değerlendirildi. Elde ettiğimiz sonuçlara göre heparin uygulamasının TNF-alfa ve IL-6 serum düzeylerinde azalma sağladığı saptandı. Grup l 'de, grup 3'e göre TNF-alfa ve IL-6 serum düzeylerinin daha düşük olduğu, ancak sadece TNF-alfa için istatistiksel olarak anlamlı fark oluştuğu izlendi (p.0,0015). Rejenerasyon indeksleri değerlendirildiğinde, literatür verilerinin aksine, heparinin karaciğer rejenerasyonu üzerine olumsuz etki gösterdiği saptandı.

Abstract: Liver regeneration is a complex process in which many growth factors and cytokines play part. In this process, TNF-alpha and IL-6 induce liver regeneration while HGF functions as a growth factor enabling hepatocytes to enter cell cycle. Heparin is a polypeptide known to have inhibitor effects on the release of some pro inflammatory cytokines and complement system in vivo as well as having antithrombotic activity. It is suggested that heparin, in addition to these effects, increases serum levels of HGF and accelerates liver regeneration process by decreasing the binding of HGF to extracellular matrix. However, there is a controversy on to whether the alterations caused by heparin in cytokines or complement systems plays a role in its effect on liver regeneration. The aim of the present study is to investigate the impact of heparin on liver regeneration and the role of its antiinflammatory property. In the study, 32 Wistar Albino male rats weighing between 180-250 grams were included. Rats were allocated into four groups according to the procedure they underwent. Group 1: They underwent partial hepatectomy and were administered 1000 lU/kg heparin. Group 2: They underwent sham operation and were administered 1000 lU/kg heparin. Group 3: They underwent partial hepatectomy and were not administered heparin. Group 4: Control group, namely they underwent only sham operation. Prior to the surgical intervention, blood was taken from left ventricle of all rats under anesthesia for determining CH50 activity. Five days after the specified surgical procedures were carried out, blood was taken from vena cava inferior under genereal anesthesia for CH50 activity, TNF-alpha and IL-6 serum levels, before total hepatectomy and cervical dislocation. Liver regeneration was assessed by using Becker formula and PCNA index. According to our results, heparin caused a fall in TNF-alpha and IL-6 serum levels. In Group 1, TNF-alpha and IL-6 serum levels were low compared to Group 3, but the difference was statistically significant merely in TNF-alpha levels (p. 0.0015). When regeneration indexes were evaluated, contrary to the findings reported in the literature, heparin was established to have unfavorable effects on liver regeneration.