Özet:Sigara içimine bağlı hava yollarında inflamatuar hücre sayısında artış, hücre alt gruplarında değişiklik ve proinflamatuar sitokinlerin salınımında artış saptanmaktadır. Sigaranın sitotoksik CD8 T lenfositlerin serum düzeylerinde artışa, immünglobulin (Ig)A, IgG, IgM serum düzeylerinde azalmaya neden olduğu yapılan çalışmalarla gösterilmiştir. Kronik sigara içicilerinde ve sigarayı bırakmış olanlarda T lenfositler, T lenfosit alt grupları ve T helper (Th)1-Th2 yolağı üzerindeki değişimin etkisini inceleyen yeterli sayıda çalışma mevcut değildir. Çalışmamızın amacı; sigara içenlerde ve sigarayı bırakanlarda hiç sigara kullanmamış sağlıklı kişilere göre indüklenmiş balgamda B ve T lenfositlerin etkilenme düzeylerini saptamak ve Th1-Th2 dengesi üzerine T regülatör sitokinlerden IL-10'un etkisini araştırmaktır. Çalışmamıza bilinen sistemik hastalığı olmayan 46 kişi alındı. Olgular sigara içme özelliklerine göre üç gruba ayrıldı. Sigara içen grubu en az 5 paket-yılı sigara içme öyküsü olan olgular oluşturdu. Sigarayı bırakan grubu sigarayı en az bir yıldır içmeyen olgular, sigara içmeyen kontrol grubunu ise sağlıklı hiç sigara içmemiş olgular oluşturdu. Aktif enfeksiyon olmadığını göstermek amacı ile tüm olgularda tam kan sayımı, C- reaktif protein (CRP) düzeyleri, akciğer grafileri değerlendirildi. Çalışmaya alınan olgularda, total eozinofil düzeyleri incelendi ve tam kan sayımı yapıldı. Çalışmaya alınan tüm olgular solunum fonksiyon testi ile değerlendirildi. Atopi değerlendirilmesi için cilt testi uygulandı. Tüm olgulardan indükte balgam örnekleri alındı. İndükte balgam örneklerinde; toplam hücre sayısı, hücre canlılığı, hücre dağılım yüzdesi, immünglobulin düzeyleri, sitokin düzeyleri ve lenfosit alt grupları değerlendirildi. Olguların tamamında cilt testleri negatif saptandı ve 3 grupta serum total eozinofil sayıları arasında fark yoktu. Olgular arasında indükte balgam toplam hücre sayısı, hücre canlılığı, lenfosit alt grupları değerlendirmesi sonucu istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar saptanmadı. Çalışmalar ile farklı olarak hücre dağılımı incelendiğinde, sigara içenlerde indükte balgam eozinofil oranları diğer iki gruptan anlamlı olarak düşük saptandı (p<0,05). Bu farklılık çalışmaya alınan sigara içicilerinin uzun süreli sigara içme öyküsü olmamasına bağlandı. İndükte balgam sitokin düzeyleri değerlendirildiğinde çalışmalar ile benzer olarak IL-4 düzeyleri sigara içenlerde anlamlı şekilde yüksek bulundu (p<0,001). Çalışmamızda aktif sigara içen grupta ortalama IL-4 düzeyi sigarayı bırakmış ve hiç sigara içmemiş olgulara göre anlamlı düzeyde yüksek bulunmasına rağmen, olgularımızda literatürde belirtildiği şekilde allerjik semptom ve bulgulara rastlanmamıştır. Çalışmamızda sigara içme süresindeki artış ile korele olarak IL-10 düzeylerinde artış saptandı (p<0,05). Bu durumun, sigaranın immünolojik uyarıcı etkisiyle CD25+ Treg lenfositlerin aktivasyonu ile sigara içen bireylerde Th1 ve Th2 lenfosit fonksiyonlarını kontrol altında tutmak amacıyla olduğu düşünüldü. Olgularımızda indükte balgam IgG ve IgE düzeyleri arasında anlamlı fark saptamazken, sigarayı bırakan olgularda anlamlı olarak IgA düzeylerinde artış saptandı (p<0,001). Bu artışın, sigaranın bırakılmasını takiben havayolu epitel hücrelerinin fonksiyonlarını yeniden kazanarak immün yanıtta etkili IgA sentezini artırmalarına bağlı olabileceği düşünüldü. IL-4 düzeylerinin sigarayı bırakanlarda sigara içmeyenlere yakın düzeylere düşmesi, sigarayı bırakmanın havayolu inflamasyonunu azalttığını düşündürmüştür.